Jaka jest pozycja polskiej gospodarki w Unii? Jak Polska wypada w porównaniu do innych dużych krajów Unii? Jaka jest struktura polskiej gospodarki? Czy Polska jest krajem rozwiniętym? Na te i inne pytania poszukamy odpowiedzi w poniższej analizie.
Najlepszym źródłem danych do porównań między poszczególnymi krajami Unii jest Europejski Urząd Statystyczny – Eurostat. Gromadzi on dane z krajów członkowskich w oparciu o jednolitą metodologię i prezentuje w wygodnej do pobrania formie co rozwiązuje wiele problemów z danymi i pozwala przejść od razu do analizy – wobec tego podstawą tekstu są najnowsze dostępne dane Eurostatu – czyli dane z 2019 roku.
Top 7 krajów Unii Europejskiej
Unia Europejska składa się z 27 krajów, które łącznie mają prawie 450 milionów mieszkańców. Jest też drugą największa gospodardką świata – łączna wartość PKB (Produktu Krajowego Brutto) wytworzonego w 2019 roku wyniosła około 12 bilionów EUR. Ustępuje to tylko wytwarzającej przeszło 17 bilionów EUR gospodarce USA. Warto mieć świadomość, że w 2020 roku gospodarka Unii jest wciąż większa niż Chin – której PKB w 2019 roku nie przekroczyło 11 bilionów EUR.
Poszczególne kraje Unii różnią się pod względem liczby ludności, wielkości gospodarek i poziomu zamożności mierzonego PKB na głowę (per capita). Okazuje się jednak, że 7 największych krajów Unii to 74% całej ludności, a jednocześnie 78% całej Unijnej gospodarki. Te 7 krajów stanowi dobry punkt odniesienia dla Polski. Są wśród nich zarówno kraje zachodnie (Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania i Holandia) jak i wschodnie (Polska i Rumunia), kraje “północy” (Niemcy i Holandia) jak i “południa” (Włochy i Hiszpania). Wszystkie te kraje są kluczowe dla Unii i wspólnie stanowią dobrą jej reprezentację.
Jeśli ułożyć gospodarki siedmiu największych państw Unii według wielkości, wyraźnie widać duże różnice między nimi:
| Niemcy | Francja | Włochy | Hiszpania | Holandia | Polska | Rumunia | |
| PKB (mln euro) | 3,106,157 | 2,157,111 | 1,603,736 | 1,129,010 | 722,150 | 467,843.2 | 201,963.4 |
| Liczba ludności | 83,166,711 | 67,098,824 | 60,244,639 | 47,329,981 | 17,407,585 | 37,958,138 | 19,317,984 |
| PKB/osobę | 37,349 | 32,148 | 26,620 | 23,854 | 41,485 | 12,325 | 10,455 |
Największą unijną gospodarką jest gospodarka Niemiecka. Aby uświadomić sobie jej wielkość dobrze jest uświadomić sobie, że jej wartość dodana jest mniej więcej równa gospodarkom Hiszpanii i Włoch razem wziętych. Albo takie spojrzenie: gospodarka Holandii jest mniej więcej równa łącznej wartości gospodarki Polski i Rumunii. Tymczasem jej liczba ludności jest prawie dwukrotnie mniejsza niż Polski. Niektórzy ekonomiści lubią porównywać Polskę i Hiszpanię, co ma sens ze względu na podobieństwa kulturowe. Trzeba jednak mieć świadomość, że gospodarka hiszpańska jest od polskiej ponad dwukrotnie większa. Jest za to o 30% mniejsza od gospodarki Włoch.
Polska jest piątym pod względem ludności krajem w Unii Europejskiej – 8,5% ludności Unii to Polacy – ale gospodarka to już niespełna 4% unijnego PKB i to pomimo trzydziestu lat transformacji i nieprzerwanego wzrostu gospodarczego. Długa jeszcze droga zanim polskie PKB na głowę będzie takie jak np. w Hiszpanii czy Włoch. Warto też uświadomić sobie, że gdyby polska gospodarka była tak rozwinięta jak niemiecka, to polskie PKB przekraczałoby 12% całego PKB Unii.
Struktura gospodarki TOP 7 krajów Unii Europejskiej
Jednak wielkość gospodarek to jedno, a jej struktura to drugie. Jeśli przyjrzymy się strukturze siedmiu czołowych krajów Unii w podziale na 3 główne obszary działalności to widać istotne różnicę:
| Niemcy | Francja | Włochy | Hiszpania | Holandia | Polska | Rumunia | |
| Rolnictwo | 0.80% | 1.80% | 2.14% | 2.88% | 1.85% | 2.67% | 4.54% |
| Przemysł | 29.65% | 19.27% | 23.86% | 22.58% | 19.86% | 31.83% | 31.14% |
| Usługi | 69.55% | 78.94% | 74.00% | 74.54% | 78.29% | 65.50% | 64.32% |
| PKB/osobę | 37,349 | 32,148 | 26,620 | 23,854 | 41,485 | 12,325 | 10,455 |
Gospodarki Holandii i Francji są bardzo mocno zorientowane na usługi, których udział sięga 80%. Podobny jest również udział przemysłu – sięgającego 20% – i rolnictwa – niecałe 2%. Oba te kraje są więc bardzo podobne, choć Holandia jest 4 razy mniejsza od Francji.
Drugą interesującą parę stanowią Włochy i Hiszpania – to kraje gdzie usługi sięgają 75% PKB, przy czym Hiszpania jest trochę bardziej rolnicza niż Włochy.
Niemcy, największa gospodarka Europy, jest krajem bardzo uprzemysłowionym i aż 30% PKB stanowi przemysł – usługi sięgają 70%, a rolnictwo to mniej niż 1% PKB. Warto jednak pamiętać, że ze względu na wielkość gospodarki jego wartość dodana wciąż jest dwukrotnie większa niż całego rolnictwa w Polsce.
Polska i Rumunia mają wiele wspólnego – w tym właśnie strukturę gospodarki – gdzie usługi, to około 65%, przemysł przekracza 30%, a rolnictwo wciąż jest istotne – choć znacznie bardziej dla Rumunii. Interesujący jest podobny udział przemysłu do Niemieckiego. W tym miejscu okazuje się, że sam obszar działalności to mało i trzeba porównać strukturę sektorową gospodarek.
Sektory gospodarki TOP 7 krajów Unii Europejskiej
Jak wiadomo nie każda działalność gospodarcza jest równie dochodowa – więcej można zarobić sprzedając zaawansowane technologie, niż uprawiając warzywa. Ten fakt ma przełożenie na całość gospodarki. Jeśli dominują w niej przedsiębiorstwa działające w najprostszych, mniej opłacalnych branżach, to cała gospodarka będzie mniej dochodowa. W efekcie mniejszy będzie PKB na głowę, a więc i zamożność społeczeństwa. Jeśli zaś gospodarka pełna jest nowoczesnych i wysoko dochodowych przedsiębiorstw to całościowo ma również większą efektywność. Zależność ta jest widoczna na poniższej tabeli, która przedstawia podział gospodarek według sektorów:
| Niemcy | Francja | Włochy | Hiszpania | Holandia | Polska | Rumunia | |
| Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo | 0.8% | 1.8% | 2.1% | 2.9% | 1.8% | 2.7% | 4.5% |
| Górnictwo i wydobywanie | 0.1% | 0.1% | 0.3% | 0.3% | 0.7% | 1.6% | 0.8% |
| Przetwórstwo przemysłowe | 21.2% | 11.0% | 16.6% | 12.3% | 12.3% | 18.9% | 19.3% |
| Elektryczność, gaz, para wodna, klimatyzacja | 1.8% | 1.7% | 1.7% | 2.5% | 1.3% | 2.8% | 3.2% |
| Dostawa wody, ścieki, rekultywacja | 1.1% | 0.7% | 1.0% | 1.1% | 0.6% | 1.3% | 0.8% |
| Budownictwo | 5.4% | 5.8% | 4.3% | 6.4% | 5.0% | 7.2% | 7.1% |
| Handel hurtowy i detaliczny | 10.0% | 10.2% | 11.8% | 12.6% | 13.8% | 17.7% | 11.0% |
| Transport i magazyny | 4.4% | 4.6% | 5.7% | 4.7% | 4.7% | 7.0% | 6.8% |
| Hotelarstwo i gastronomia | 1.7% | 2.9% | 4.0% | 6.2% | 2.1% | 1.3% | 2.3% |
| Informacja i media | 4.9% | 5.4% | 3.7% | 3.8% | 5.0% | 4.3% | 6.1% |
| Usługi finansowe i ubezpieczeniowe | 3.8% | 4.0% | 4.9% | 3.8% | 6.4% | 4.1% | 2.7% |
| Usługi rynku nieruchomości | 10.5% | 12.9% | 13.5% | 11.5% | 7.3% | 5.5% | 8.0% |
| Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna | 6.5% | 8.3% | 6.5% | 4.9% | 8.2% | 5.9% | 5.8% |
| Usługi administracyjne i wsparcia | 5.1% | 5.9% | 3.5% | 4.2% | 7.3% | 2.7% | 2.9% |
| Administracja publiczna, obrona narodowa, ubezpieczenia społeczne | 6.3% | 7.7% | 6.4% | 6.2% | 7.0% | 5.5% | 6.2% |
| Edukacja | 4.6% | 5.3% | 4.1% | 5.2% | 4.9% | 4.6% | 4.0% |
| Opieka zdrowotna i pomoc społeczna | 7.8% | 9.0% | 5.9% | 6.7% | 9.2% | 4.5% | 4.9% |
| Kultura i sztuka, rozrywka, rekreacja | 1.4% | 1.5% | 1.1% | 2.1% | 1.1% | 0.7% | 2.0% |
| Inne usługi | 2.2% | 1.3% | 1.8% | 1.9% | 1.1% | 1.4% | 1.7% |
| Działalność własna gospodarstw domowych | 0.2% | 0.1% | 1.1% | 0.9% | 0.1% | 0.1% | 0.0% |
Widok na czołowe gospodarki w podziale na sektory pozwala dostrzec istotne różnice między poszczególnymi państwami. Przykładowo w podobnych do siebie Francji i Holandii udział całości usług jest podobny ale ujawniają się specjalizacje. W Holandii dominuje handel hurtowy i detaliczny – to aż 14 % PKB – co nie zaskakuje, biorąc pod uwagę, że Holandia to kraj gdzie zlokalizowane są największe porty Europy. W Holandii znaczące są również usługi finansowe i ubezpieczeniowe, a także administracyjne i wsparcia – ich udział w PKB jest najwyższy wśród wszystkich czołowych krajów Unii. Holandia przeznacza też najwięcej na opiekę zdrowotną i pomoc społeczną – 9.2% PKB. Francja z kolei aż 13% PKB wytwarza w usługach rynku nieruchomości i najwięcej z całej siódemki przeznacza na administrację i obronę narodową – 7.7%. Wiele podobieństw jest również między Włochami i Hiszpanią – ale to Hiszpanie mają większy udział hotelarstwa i gastronomii czy budownictwa, więcej też wydają na edukację i opiekę zdrowotną. Włosi z kolei więcej transportują, mają większy udział usług finansowych i nieruchomości, a także więcej wytwarzają w ramach działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej.
A jak wśród całej siódemki wypada Polska? Wyraźny jest znaczny udział górnictwa i wydobycia – 1.6% to na pierwszy rzut oka niewiele ale dwukrotnie więcej niż w Rumunii, pięciokrotnie więcej niż Włoszech czy Hiszpanii i 16 krotnie więcej niż w Niemczech. Prawie 18% PKB Polski to handel, a 7% to transport i gospodarka magazynowa i jest to najwyższy odsetek wśród całej siódemki – Polska jest krajem tranzytowym i jej gospodarka mocno zależy od otwartych granic, przez które płyną towary. Znaczące jest również budownictwo, którego udział podobnie jak w Rumunii przekracza 7%. Duża się w Polsce buduje ale jednak głównie bezpłatnej infrastruktury publicznej i mieszkań na własny użytek – niewielki, najniższych wśród wszystkich jest odsetek usług nieruchomości. Polska przeznacza również najmniej z wszystkich na ochronę zdrowia i opiekę społeczną, najmniej na administrację i obronę narodową, także na usługi administracyjne i wsparcia. Wyraźnie widoczna jest słabość tzw. usług publicznych.
Podsumowanie
Nawet pobieżna analiza siedmiu czołowych gospodarek pozwala dostrzec ich strukturalne różnice, a te z kolei pozwalają wytłumaczyć inny poziom PKB. Unia Europejska jest może zjednoczona ale wyraźne są różnice między poszczególnymi krajami – o to tylko bazując na sumarycznych danych z poszczególnych sektorów gospodarki. Polska gospodarka ma określoną strukturę, która warunkuje jej dochodowość i pozycję w Unii. Dane Eurostatu obrazują te fakty, a zestawienie Polski z innymi krajami pozwala dostrzec jej rzeczywistą sytuację, nie zaś aspiracje i opinie komentatorów czy marketing polityków.
Dodaj komentarz